Puzzle dla dzieci i niemowlaków - dlaczego warto i jakie wybrać

Kto nie układał w dzieciństwie puzzli? To zabawa, która od lat nie traci na popularności. I nie ma się co dziwić, bo w wyjątkowy sposób wpływa na rozwój maluchów, a dodatkowo jest źródłem satysfakcji i radości. Tylko jak dobrać zestaw, by jednocześnie zainteresować malca i dopasować poziom trudności do jego wieku? O tym – i nie tylko – w naszym poradniku!

Korzyści z układania. Jaki wpływ na dziecko mają puzzle?

Trudno wymienić wszystkie zalety układania puzzli – jest ich tak wiele! Ta forma zabawy ćwiczy zdolności manualne, wyobraźnię, pamięć, kreatywność, wytrwałość, współpracę, zdolności przestrzenne, matematyczne, a nawet obniża stres! Zresztą – spójrzcie na poniższe punkty, w których wszystko wyjaśniamy.

Zdolności manualne

Dopasowywanie małych lub większych elementów jest znakomitym ćwiczeniem ręki. Dziecko trenuje precyzję ruchu, finezję, a także – zwyczajnie – małe mięśnie dłoni. Układanki dla dzieci świetnie ćwiczą koordynację ręka–oko i zdolności manualne. Dzięki tym ćwiczeniom ułatwiamy dziecku start w dalszej edukacji. Łatwiej będzie mu rozpocząć naukę pisania czy rysowania. Układanie puzzli może również wpłynąć na łatwiejsze opanowanie trudnej sztuki posługiwania się sztućcami.

Rozwój kreatywności

Nie uda się ułożyć żadnego obrazka bez kreatywności. Ostatecznie puzzle to swego rodzaju łamigłówki, do których trzeba podejść nieszablonowo. Nawet najprostsze układanki dla dzieci wymagają sprytu i otwartości na różne rozwiązania. Kreatywność to umiejętność, której rozwój wspierają każde puzzle. I jest ona podstawą dla artystów, naukowców, przedsiębiorców, wynalazców. Bez kreatywności nie da się ani puścić wodzy fantazji, ani tworzyć innowacji.

Wyobraźnia przestrzenna

Puzzle dla dzieci ułatwiają rozumienie relacji między poszczególnymi elementami czy całymi obiektami. Dzięki temu rozwijają wyobraźnię przestrzenną, która odpowiada za lepsze orientowanie się w przestrzeni. To także umiejętność kreatywnego myślenia i lepszego, logiczniejszego rozwiązywania praktycznych problemów.

Układanki wspierają również lepsze rozumienie ciągów przyczyn i skutków, dzięki czemu malec będzie potrafił łatwiej przewidywać efekt końcowy różnych procesów. Szczególnie cenne są pod tym względem układanki 3D. Ponadto podczas układania puzzli obie półkule mózgu pracują pełną parą, bo dziecko wykorzystuje zarówno umiejętności logiczne, jak i wyobraźnię. Świetnie do takiej zabawy nada się nasza mata LUNO, z której można układać różne przestrzenne bryły.

Porcja wiedzy w atrakcyjnym wydaniu

Nie zapominajmy, że puzzle dają mnóstwo radości, a jednocześnie poprzez zabawę uczą. Dlatego na rynku znajduje się wiele układanek wspierających zgłębianie różnych obszarów wiedzy. Znajdziemy puzzle edukacyjne o tematyce zwierzęcej, roślinnej, puzzle z literami, cyframi, środkami lokomocji i wieloma, wieloma innymi rzeczami. Po prostu – dzięki układankom dziecko może w atrakcyjny sposób poznawać świat.

Umiejętności miękkie

Nie zapominajmy również o tak zwanych umiejętnościach miękkich, które zapewnią dziecku świetny start w przyszłość. Na początku maluch układa puzzle z rodzicami, a następnie z rówieśnikami, dzięki czemu nabywa zdolności współpracy i integracji z innymi. Układanie wymaga także konsekwencji, samozaparcia, koncentracji i wytrwałości w dążeniu do celu – a to cechy niezwykle pożyteczne w dorosłym życiu. To wymagająca zabawa, która uczy pokory i cierpliwości.

Poziomy trudności puzzli

Na rynku znajduje się bardzo wiele rodzajów puzzli dla dzieci. Jednym ze sposobów ich różnicowania jest, rzecz jasna, poziom trudności. Bardzo ważne jest, by dobierać układanki do poziomu umiejętności malucha. Jakie są najpopularniejsze przedziały wiekowe puzzli?

Puzzle dla najmłodszych dzieci

Sztuki układania puzzli można uczyć dzieci już od najmłodszych lat. Pierwsze duże, piankowe puzzle można z powodzeniem zaproponować już roczniakowi. Na rynku znajdziemy też liczne książki z kształtami, które działają na podobnej zasadzie jak puzzle. Pierwsze układanki mogą się składać nawet z dwóch najprostszych elementów.

Puzzle dla trzylatka

Puzzle dla trzylatków mogą być nieco bardziej skomplikowane, ale powinny przedstawiać rzeczy znane dziecku, z którymi jest oswojone, a ich szczegóły świetnie rozpoznaje. Dlatego najlepiej sprawdzą się obrazki przedstawiające zwierzątka, pojazdy, ulubione bajki. Sporym ułatwieniem są tak zwane obrazki konturowe, czyli takie, które mają konkretny kształt – na przykład zwierzątka. Dzięki temu dziecko łatwiej jest w stanie rozpoznać ilustrację i ułożyć układankę. Małe dzieci powinny operować dużymi elementami, by łatwiej było im utrzymać je w dłoni i dopasować.

Puzzle dla dzieci w wieku 4-5 lat

Gdy dziecko nabędzie doświadczenia i niezbędnych umiejętności, można podnieść mu poprzeczkę, by nie zaczęło się nudzić. Szacując sprawność dziecka, zwróćmy uwagę na to, jak radzi sobie z obracaniem i łączeniem elementów. Normą jest natomiast, że dzieci w tym wieku działają metodą prób i błędów, co rusz weryfikując nowe pomysły. To sposób na wypracowywanie własnych sposobów układania. Jeśli uznacie, że to już czas na coś więcej – zaproponujcie maluchowi nowe wyzwanie: puzzle 20-, 30-, 40-, a może nawet 70‑elementowe o mniejszej wielkości i tworzące bardziej skomplikowany obrazek.

Puzzle dla dzieci w wieku 6-8 lat

To wiek, w którym dzieci mają już odpowiednio wyrobione umiejętności motoryczne, potrafią myśleć syntetycznie i określać elementy ze względu na miejsce ich przeznaczenia. Niektóre mają własne strategie układania – niektóre zwracają większą uwagę na kształt obrazka, inne działają według kolorów, a jeszcze inne skupiają się na obiekcie z obrazka.

Sześcio-, siedmio- czy ośmiolatki potrzebują ciągłych wyzwań, więc często podbijajcie stawkę, podsuwając co rusz większe zestawy: 100-, 150-, a może nawet znacznie większe: 400- czy 500-elementowe. Sporym wyzwaniem mogą być również puzzle przestrzenne, pozwalające na budowanie modeli 3D. To, jak trudne zestawy opanuje dziecko w tym wieku, jest kwestią bardzo indywidualną, zależną od predyspozycji i poziomu wyćwiczenia.

Czym się kierować, wybierając puzzle dla dziecka?

Jeśli już zdecydowaliście, że chcecie kupić swojemu dziecku puzzle, musicie wiedzieć, jak wybrać te najlepsze dla niego. W pierwszej kolejności zwróćcie uwagę na wiek dziecka i jego indywidualne umiejętności. Choć istnieją sztywne ramy, którymi posługują się producenci (o czym mogliście przeczytać wyżej), to za każdym razem musicie wziąć pod uwagę indywidualne zdolności swoich pociech. Puzzle dla dzieci to fantastyczna zabawka, ale tylko wtedy, gdy jest odpowiednio dobrana. Na co więc zwrócić uwagę? Podpowiadamy!

Jednym z podstawowych wyróżników jest liczba elementów Dla najmniejszych dzieci wystarczy kilka puzzli – nawet 2 czy 3. Na początku chodzi bowiem o to, by maluszki pojęły samą zasadę działania tej zabawy. Gdy się z tym uporają, przyjdzie czas na większą liczbę elementów – a limitu niemal nie ma. Są na rynku przecież zestawy z 1000 czy nawet 5000 elementów, ale to oferta skierowana raczej do dorosłych i do najstarszych dzieci.

Wraz z doskonaleniem umiejętności układania dziecko może zabierać się za puzzle z coraz mniejszymi elementami. Na początku natomiast najlepiej sprawdzą się duże kształty, by nie miało problemu z ich chwytaniem i operowaniem nimi. Zasada jest więc prosta: im mniejsze dzieci, tym większe puzzle.

Obok liczby i rozmiaru elementów ważny jest również sam układany obrazek. Dla najmłodszych dzieci powinien mieć mało detali i zróżnicowane szczegóły, by układający nie miał problemów z identyfikacją przedmiotu na obrazku. Liczy się również kolor – dobrze, by na początku barwy były kontrastowe i nie zlewały się tonacyjnie.

Zwróćcie uwagę również na jakość wykonania. Znacznie łatwiej układać puzzle wykonane z grubej tektury, które są odporne na wyginanie czy skręcanie. Małe rączki mogą nie poradzić sobie z wyzwaniem, gdy puzzle okażą się nieprecyzyjnie ucięte albo zbyt elastyczne.

Nie bez znaczenia jest również to, co przedstawia obrazek – może to wpływać na poziom trudności, ale również po prostu na atrakcyjność zabawki. Na rynku znajdziecie ogromną liczbę bardzo różnych motywów – od zwierząt, przez samochody, klasyczne baśnie, aż po zabawki nawiązujące do popularnych kreskówek czy książek.

Równie istotny jest materiał, z którego wykonane są puzzle dla maluchów. Dla najmłodszych dzieci najlepsze będą puzzle piankowe, jak nasze LUNO,lub drewniane – wymagają mniej precyzji i nie zmieniają kształtu. W przypadku młodszych szkrabów nie najlepszym pomysłem są układanki tekturowe czy papierowe – mogą zwyczajnie nie wytrzymać próby gryzienia czy ssania.

Na koniec nie pomijajcie takich kwestii, jak estetyka wykonania, jakość produkcji i bezpieczeństwo użytkowania. Puzzli na rynku jest tak wiele, że nie ma potrzeby zadowalać się niesprawdzonymi produktami. Poszukajcie czegoś, co podoba się Wam i co chcielibyście, by spodobało się Waszemu dziecku – to także edukacja estetyczna. Wasze wybory wpływają na przyszły gust malucha.

Jakość – zabawki, jak to zabawki, muszą przejść chrzest bojowy. Będą rzucane, deptane, może nawet kopane. W przypadku puzzli szczególnie ważne, by pudełko było wytrzymałe i chroniło elementy przed rozsypaniem się. Bez niego trudniej będzie je przechowywać i ułożyć obrazek.

Nie zapominajmy oczywiście o bezpieczeństwie. Wielkość puzzli dla dzieci trzeba dostosować nie tylko ze względu na możliwości motoryczne malucha, ale także na skłonność do wkładania przedmiotów do buzi. Również z tego względu małe elementy nie powinny trafić w ręce maluchów. Producenci chwalą się również atestami i certyfikatami. Niektóre firmy produkują z zachowaniem zasad eko czy fair trade.

Kiedy zacząć układać puzzle z dzieckiem?

Nie ma reguły, jeśli chodzi o odpowiedni wiek rozpoczęcia przygody dziecka z puzzlami. Niektórzy wspominają o 2-3 roku życia, inni zaczynają już po skończonym roczku. Wszystko zależy od predyspozycji dziecka. Warto maluchom co jakiś czas podsuwać najprostsze, dwuelementowe zestawy i sprawdzać ich reakcję. Jeśli się zainteresują, to znak, że warto dalej zachęcać. A jeśli nie, to spokojnie można czekać dalej. Niektóre dzieci w ogóle nie będą preferować takiej zabawy – i to też należy uszanować.

Bez względu na wiek warto zaczynać od najprostszych puzzli – z 2-3 elementami, najlepiej dużymi i sztywnymi, na przykład drewnianymi. Takie układanki mogą na przykład polegać na łączeniu tych samych kolorów, zwierzątek czy cyfr – nawet, rzecz jasna, jeśli dziecko jeszcze ich nie zna.

Rodzaje puzzli dla dziecka

Na rynku znajdziecie szeroki wachlarz rodzajów układanek. Łatwo więc dobrać najodpowiedniejsze zarówno ze względu na wiek malca, jak i na jego indywidualne preferencje. Jakie rodzaje się wyodrębnia? Oto najważniejsze z nich!

Pierwsza grupa to puzzle tradycyjne – czyli drewniane lub tekturowe, które polegają na układaniu dwuwymiarowych obrazków. To właśnie je mamy przed oczami, gdy pada hasło: puzzle. Ale te tradycyjne to dopiero początek fascynującej przygody z różnymi typami układanek.

W przypadku najmłodszych dzieci świetnie sprawdzą się puzzle piankowe. Zestawy składające się z dużych elementów mogą trafić w ręce już nawet półrocznych malców. Maluchy wcale nie muszą ich układać, ale mogą je na przykład gnieść czy gryźć. Formę wielkich, piankowych puzzli przybierają niekiedy maty – jak nasza mata piankowa LUNO. To dobre rozwiązanie zarówno ze względu na amortyzację i izolację od podłogi, jak i z powodu walorów zabawowych.

Dobrym rozwiązaniem dla dwu- i trzylatków mogą być puzzle z uchwytami, które są przyczepione do elementów. W ten sposób dzieci mogą łatwiej nimi operować i wykonywać precyzyjniejsze ruchy. Dzięki temu będą w stanie poradzić sobie nawet z nieco trudniejszymi zestawami.

Kolejną propozycją dla młodszych dzieci są puzzle sensoryczne, które w różny sposób reagują na zachowanie maluchów. Mogą grać, świecić, zmieniać kolory, mieć różne faktury czy kształty. W ten sposób rozwijają dodatkowe umiejętności dzieci i wpływają na ich zmysły. To puzzle, które mogą zainteresować nawet te maluchy, które wcześniej od takiej formy zabawy stroniły – dostarczają bowiem dodatkowych, atrakcyjnych bodźców.

Ciekawostką dla starszych dzieci mogą być z kolei puzzle magnetyczne. Ich przewagą nad modelami tradycyjnymi jest to, że układa się je na specjalnych metalowych planszach, dzięki czemu sprawdzą się na przykład w podróży. Mamy bowiem pewność, że się nie rozsypią.

Istnieją na rynku również puzzle sześcienne albo inaczej – klockowe. Na każdym boku klocka znajduje się fragment innego obrazka. Dzięki temu mając kilka elementów, można ułożyć aż sześć różnych motywów. To opcja raczej dla starszych dzieci, choć producenci oferują także puzzle sześcienne składające się z 2-3 elementów. To może być dobre wyzwanie dla dwulatka.

Na koniec propozycja dla starszych dzieci, która dodatkowo wymaga większych kompetencji motorycznych i większej wyobraźni. Mowa o puzzlach 3D, z których układa się modele przestrzenne – budynki, zwierzęta, pojazdy i inne. To bardziej wymagająca zabawa, ale dająca wiele satysfakcji.

Nasze maty 3D oferują fascynującą alternatywę dla puzzli 3D, umożliwiając dzieciom eksplorację przestrzeni w trakcie zabawy. A skompletowany projekt, który w postaci gotowej konstrukcji stanie na półce w dziecięcym pokoju, może być powodem do prawdziwej dumy.